Jak projektować ćwiczenia i testy w szkoleniach e-learningowych?

Jeśli będziesz lub już jesteś pionierem e-learningu w swojej organizacji albo trenerem opracowującym treści do szkolenia e-learning, być może będziesz zadajesz sobie pytania – jakiego rodzaju pytania można zawrzeć w szkoleniu e-learningowym? Ile pytań powinno się znaleźć w teście? Czy warto robić pretest? Jak powinny być skonstruowane ćwiczenia? Odpowiedzi na te pytania i inne poznasz w tym artykule.

Jak projektować ćwiczenia w szkoleniach e-learningowych?

Zacznijmy od tego, po co są ćwiczenia w szkoleniach e-learningowych. Z naszego doświadczenia mają dwie główne funkcje:

1. pomagają uczestnikom przetestować „w praktyce” wiedzę zdobytą podczas szkolenia i pokazać jej praktyczne zastosowanie

2. są przerywnikami pomiędzy ekranami, co jest przydatne szczególnie podczas szkoleń zawierających dużo ekranów interaktywnych.

Oczywiście pierwsza funkcja jest najważniejsza. Pamiętajmy, że ze szkoleń e-learningowych korzystają osoby dorosłe, które robią to po coś. Zdobytą wiedzę mają wykorzystać w pracy, więc musi ona być tak podana, by wszyscy uczestnicy widzieli jej sens i praktyczne zastosowanie. Ćwiczenia zatem powinny wynikać wprost ze zdefiniowanych celów szkoleniowych. Jeśli chcemy, by po szkoleniu uczestnicy robili daną rzecz, np. umieli reagować na podejrzane e-maile, zróbmy na to ćwiczenie – np. poprzez wskazywanie wiadomości, które budzą podejrzenia. Przejdźmy zatem do konstrukcji ćwiczeń.

Jakie ćwiczenia w szkoleniu?

Do najpopularniejszych rodzajów pytań wykorzystywanych w szkoleniach e-learningowych należą:

• pytania typu prawda/fałsz
• pytania jedno- i wielokrotnego wyboru
• pytania polegające na wpisaniu prawidłowej odpowiedzi słownie lub liczbowo
• zadanie łączenia elementów w pary
• krzyżówka
• uzupełnianie zdań
• wskazywanie odpowiednich miejsc na obrazku
• uporządkowanie elementów w kolejności
• gry i symulacje zachowań z drzewem decyzyjnym
• ćwiczenia inspirowane popularnymi grami czy teleturniejami, np. „Milionerzy”, „Koło Fortuny” itp.

Natomiast wszystko zależy oczywiście od tematu szkolenia. Jeśli naszym zadaniem będzie ułożenie pytań do testu w szkoleniu e-learningowym, warto przypomnieć sobie szkolne „zadania z treścią”. Test powinien służyć wykorzystaniu wiedzy przedstawionej w szkoleniu w kontekście codziennych zadań pracownika. Treść pytań może więc polegać na rozwiązywaniu problemów, a nie tylko sprawdzaniu wiedzy. Przykład:

Klient, którego obsługujesz, od czterech miesięcy zalega z opłatami. Zaznacz wypowiedź, którą zwrócisz mu na to uwagę.

A co z pytaniami otwartymi? Ze względów technicznych nie ma możliwości sprawdzenia, co uczestnicy szkolenia faktycznie wpisali. Natomiast możesz skorzystać z innych opcji:

1. ćwiczeniownik – ćwiczenia otwarte przeniesione do pliku PDF, który można pobrać, wydrukować i uzupełnić. Dodatkowo może też pełnić funkcję materiału poszkoleniowego, do którego można wracać po zakończeniu kursu

2. pytania do refleksji – pytania otwarte, które skłaniają do zastanowienia się, a nie trzeba wpisywać nigdzie odpowiedzi, np. „Zastanów się – co pomaga Ci koncentrować się w czasie pracy?”. Oczywiście nie mamy gwarancji, że uczestnicy faktycznie będą się nad czymś zastanawiali. Możemy jednak ustawić licznik z blokadą na ekranie, np. 30 sekund, tak żeby uczestnicy musieli zostać na nim przez jakiś czas, zanim będą mogli przejść dalej. To zaś może zachęcić ich do refleksji nad pytaniem.

Ćwiczenia do skutku czy z limitem podejść?

Ile razy uczestnik może wykonać jedno ćwiczenie? Czy podejście „rób ćwiczenie tak długo, dopóki nie będzie poprawnie” ma sens? Naszym zdaniem nie. Zbyt duża liczba podejść do ćwiczeń może zniechęcać uczestników do szkolenia. Na podstawie naszych doświadczeń zawsze sugerujemy, by uczestnicy mieli dwa podejścia do ćwiczeń. Często w informacji zwrotnej umieszczamy też małą podpowiedź, np. „Upewnij się, że wszystkie prawidłowe odpowiedzi są zaznaczone”.  

Aby zachęcić uczestników do skupienia się na ćwiczeniach, możesz zastosować grywalizację. Czyli nagradzać uczestników za prawidłowe odpowiedzi, dzięki którym mogą zdobywać kolejne poziomy czy odznaki. Wiemy, że takie podejście nie tylko motywuje do szkolenia, ale przede wszystkim sprawia, że uczestnicy łatwiej przenoszą wiedzę na praktykę podczas pracy.

Testy wiedzy w szkoleniach e-learningowych

Przejdźmy teraz do testów w szkoleniu. Z reguły na końcu kurs pojawia się test zaliczeniowy. Wyniki decydują o pozytywnym bądź negatywnym zakończeniu szkolenia, a prawidłowa odpowiedź na wskazaną liczbę pytań jest często warunkiem zaliczenia szkolenia i otrzymania certyfikatu.

W szkoleniu e-learningowym można ustawić przede wszystkim:

• ile razy użytkownicy mogą podchodzić do testu,
• ile razy użytkownicy mogą odpowiedzieć na pytanie w ramach jednego podejścia,
• jaki jest próg zaliczenia,
• czy czas przeznaczony na rozwiązywanie testu ma być ograniczony.

Sugerujemy, by uczestnicy mogli wielokrotnie podchodzić do testu końcowego. Jeśli uczestnicy nie zdobędą wymaganej liczby punktów za pierwszym podejściem, warto umożliwić im ponowne podejście i przejście szkolenia jeszcze raz, jako dwie opcje do wyboru. Dobrym pomysłem jest też podgląd możliwość podglądu odpowiedzi.

Ile pytań powinno znaleźć się w teście?

Można tu podać mnóstwo źródeł z literatury psychometrycznej, ale... nie zapominajmy o osobach uczestniczących w szkoleniu. I zdrowym rozsądku. Można przyjąć, że test nie powinien przekraczać 10 pytań. Ważny jest przede wszystkim dobór treściowy pytań, a ten wynika z zakładanych celów szkolenia, czyli odpowiedzi na fundamentalne pytanie – po co użytkownikom ta wiedza?

Test w szkoleniu – jeden czy kilka?

Szkolenie można poprzedzić testem wstępnym (pretestem). Uczestnicy uzyskają dzięki niemu informację zwrotną, jaki poziom wiedzy i umiejętności mają przed szkoleniem i na co powinni zwrócić uwagę. Doborem odpowiednich pytań zajmie się dydaktyk po stronie dostawcy. Warto zwrócić uwagę na zastosowanie pretestu, szczególnie gdy wiemy, że ze szkolenia korzystać będą osoby o różnym poziomie kompetencji w danym temacie. Szkolenie może być tak skonstruowane, że w zależności od wyniku w preteście użytkownicy mogą rozpocząć kurs od tego fragmentu, który jest dopasowany do ich potrzeb edukacyjnych.

Na zakończenie szkolenia uczestnicy mogą podejść do testu zaliczeniowego, w którym możemy umieścić te same pytania, co w teście początkowym. Dzięki temu uczestnicy będą mogli porównać, czego nauczyli się w szkoleniu, a na co powinni jeszcze zwrócić uwagę.

Szukasz sprawdzonego dostawcy szkoleń e-learningowych? Zgłoś się do nas.

‍